غارهای دست کن باستانی گنزق.

غارهای دست کن باستانی گنزق در روستای گنزق شهر توریستی سرعین استان اردبیل واقع شده است .این محوطه باستانی شامل قبرستان تاریخی، تپه و دخمه های صخره ای به هم پیوسته ای است که شواهد سطحی الارضی محوطه نشانگر استقرار قبل از اسلام می باشد در دوره های اسلامی روی محوطه قدیمی خانه چینه ای و خشتی دوره متأخر ساخته و به عنوان محل زندگی استفاده می شد که طی زلزله سال ۱۳۷۵ تخریب و هم اکنون این محوطه متروک و دخمه ها نیز در زیر انبوهی از آوار ناپدیده شده است. در صورت گسترش مطالعات روشمند علمی بسیاری از ناگفته های تاریخی خصوصی فرهنگ و تمدن این منطقه مشخص خواهد شد.از سوی شورای سیاست‌گذاری ثبت محوطه و غارهای تاریخی گنزق به فهرست آثار ملی کشور اضافه شد.به همت اداره کل میراث فرهنگی استان اردبیل، محوطه تاریخی و10 غار دست‌کن کنزق به عنوان آثار میراث فرهنگی کشور معرفی شد و با تایید شورای یاست‌گذاری به ثبت رسیدند. بر اساس این گزارش، طبق مشاهدات سطحی و اطلاعات به دست آمده اولیه، قدمت این محوطه تاریخی به دوره اسلامی نسبت داده می‌شود که به دلیل زلزله اردبیل قسمت اعظمی از این منطقه دچار آسیب‌دیدگی شده است. روستای کنزق قدمتی دیرینه دارد، که نشانه‌هایی از آن در بقایای روستای قدیمی کنزق و غارهای طبیعی روستا قابل ملاحظه است. روستای کوهستانی کنزق با بافتی متراکم، در جوار یکی از دره‌های زیبای سبلان استقرار یافته است. بافت کلی روستا طرحی منظم و الگویی شطرنجی دارد. خانه‌های صخره‌ای و زیرزمینی که ابعادی متنوع و استقراری ناهمگون دارند، از ویژگی‌های اصلی این روستا به شمار می‌روند. برخی از این خانه‌ها دارای روزنه و نورگیر استوانه‌ای و برخی دیگر، دایره‌ای شکل و یا غیرهندسی هستند.در این خانه‌های صخره‌ای طاقچه‌هایی با طاق‌های قوسی یا کنده‌کاری تعبیه شده است. نمونه نزدیک به این نوع خانه‌ها را می‌توان در بافت سنتی روستای میمند در استان کرمان نیز ملاحظه کرد. در خانه‌های جدید روستا مصالح تیرآهن، آجر، سیمان، گچ و سنگ به کار رفته است. چشم‌انداز کلی روستا تلفیقی از کوه، درخت‌زار و خانه‌های صخره‌ای است. بنابراین دو نوع الگوی سکونت قدیمی و جدید در روستا وجود دارد. خانه‌های صخره‌ای که در سراسیبی تپه‌ای به صورت خانه‌های زیرزمینی و با اشکال مختلف حفاری شده‌اند. جنس این خانه‌ها از سنگ‌های رسوبی و ماسه فشرده است. برخی از منابع آگاهی قدمت این خانه‌ها را هزارة اول قبل از میلاد نسبت می‌دهند. گنزق نام روستایی زیبا با بافتی متراکم در دامنه کوه سبلان و همجوار دره ای زیبا است که پیشینیه تاریخی غنی دارد. علایمی از این آثار تاریخی در بقایای روستای قدیمی گنزق و غارهای اطراف روستا باقی مانده است. روستای تاریخی گنزق که در سه کیلومتری شهرستان سرعین واقع شده در خلال زلزله ویرانگر سال 1375 به کلی ویران شد اما پس از آن به همت مردم و دولت مورد بازسازی قرار گرفت. روستای گنزق جزو جاذبه های طبیعی و روستاهای هدف گردشگری اردبیل است که همه ساله در فصول بهار و تابستان شاهد حضور خیل عظیم گردشگران و طبیعت دوستان می باشد. در سرشماری صورت گرفته در سال 1385 جمعیت روستای آذری زبان کنزق 1025 نفر گزارش شده است. وجود آرامگاه امامزاده سید صادق نیز سبب شده تا این روستا از حیث فرهنگی نیز مورد توجه علاقمندان قرار بگیرد.

آغاز احیای غار‌های تاریخی «گنزق»

مهمترین ویژگی و آنچه که بیش از همه باعث جذب گردشگر در روستای گنزق اردبیل شده، فقط جاذبه های طبیعی و زیبایی های خیره کننده آن نیست. تماشای الگوی قدیمی و مدرن خانه های روستایی مهمترین دلیل این امر می باشد. بافت سنتی روستا دارای خانه های صخره ای با ابعاد مختلف و استقرار ناهمگون است که طرحی منظم و الگویی شطرنجی دارند. اغلب این خانه های صخره ای دارای نورگیر با فرم استوانه ای شکل بوده و مابقی نیز دارای نورگیر دایره ای شکل و غیر هندسی می باشند. همچنین تمام خانه ها دارای طاقچه های قوسی شکل و کنده کاری شده هستند که به زیبایی های آن افزوده است. جنس خانه های مذکئر از ماسه فشرده و سنگ رسوبی می باشد. نمونه مشابه با خانه های صخره ای این روستا را می توان در بافت تاریخی روستای میمند کرمان مشاهده کرد.

روستای گنزق اردبیل از سمت شرق به روستای آق قلعه، از سمت غرب به سرعین، از سمت شمال به اراضی اردی موسی و از سمت جنوب به روستای کلخوران منتهی می شود. این روستا در مدار جغرافیایی 48 درجه و 8 دقیقه طول شرقی و 38 درجه و 9 دقیقه طول شمالی واقع شده و ارتفاع آن از سطح آبهای آزاد 1550 متر است. اغلب مردم روستا به فعالیت های دامداری و کشاورزی و تولید صنایع دستی مشغول هستند. پرورش دام و تولید عسل مهمترین کار در زمینه کسب درآمد برای مردم این روستا به شمار می رود. دختران و زنان روستا نیز با تولید صنایع دستی مختلف نظیر فرش، جاجیم، گلیم، جوراب و شال گردن پشمی در زمینه اقتصادی کمک حال خانواده خود می باشند. نشاط آوران به شما پیشنهاد می کند در کنار بازدید از روستای کنزق سرعین حتما از خواص درمانی چشمه های آبگرم سرعین که جزو جاذبه های گردشگری استان اردبیل می باشند، بهره ببرید.